Prawie połowa powiatu iławskiego to obszary chronione!

Zgodnie z Centralnym Rejestrem Form Ochrony Przyrody znajduje się w powiecie 6 rezerwatów przyrody, 2 parki krajobrazowe, 8 obszarów chronionego krajobrazu, 7 obszarów Natura 2000, jeden zespół przyrodniczo-krajobrazowy, 9 użytków ekologicznych, jedno stanowisko dokumentacyjne i 158 pomników przyrody. Biorąc pod uwagę powierzchnię gruntów, tereny przyrodniczo chronione stanowią około 44% naszego powiatu.

Rezerwaty znajdujące się na terenie powiatu iławskiego to: Jezioro Czerwica, Jezioro Gaudy (obydwa w gminie Susz), Jezioro Jasne, Jezioro Karaś (gmina Iława), rzeka Drwęca (gminy Lubawa i Iława) oraz niewielki fragment rezerwatu Jezioro Iłgi (gmina Iława).

Parki krajobrazowe w naszym powiecie obejmują ponad 23,5 tys. ha i są to: Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego (miasto Iława, gminy: Iława, Zalewo, Susz) oraz Park Krajobrazowy Wzgórz Dylewskich (gmina Lubawa).

Obszary Chronionego Krajobrazu obejmują z kolei tereny o powierzchni ogółem 35,9 tys. ha, chronione ze względu na wyróżniający się krajobraz o zróżnicowanych ekosystemach, wartościowe ze względu na możliwość zaspokajania potrzeb związanych z turystyką i wypoczynkiem lub pełnioną funkcją korytarzy ekologicznych. W powiecie iławskim zlokalizowane są następujące OChK: Kanału Elbląskiego (gminy: Zalewo i Iława), Pojezierza Iławskiego część A i B (gminy: Zalewo, Iława, Susz, miasto Iława), Pojezierza Iławskiego – Wschód (gmina Zalewo), Rzeki Liwy (gmina Susz), Jeziora Goryńskiego (gmina Kisielice), Doliny Dolnej Drwęcy (gminy: Iława, Lubawa, miasta: Iława i Lubawa), Doliny Rzeki Wel (gmina Lubawa) oraz Wzgórz Dylewskich (gmina Lubawa).

Kolejną formą ochrony przyrody jest ustanawianie tzw. użytków ekologicznych. Są to zasługujące na ochronę pozostałości ekosystemów mających znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej. Większość występujących w powiecie iławskim tego typu użytków znajduje się na terenie gminy Iława i są to jeziora: Czarne, Łajskie, Kociołek, Plajtek Duży, Plajtek Mały. Kolejne trzy użytki to płaty nieużytkowanej roślinności i siedliska przyrodnicze w Napromku, Szczepankowie i Wałdykach na terenie gminy Lubawa. W gminie Zalewo znajduje się największy użytek ekologiczny – Czaplak o pow. 95,15 ha obejmujący las borealny oraz łęg.

Ważną rolę spełniają także pomniki przyrody. Mogą to być np. okazałych rozmiarów wiekowe drzewa, czy głazy narzutowe.  Do najciekawszych zarejestrowanych w powiecie iławskim pomników należą: sosnowa „Aleja Napoleońska” w Szymbarku, grupa 8 dębów o obwodach od 377 do 556 cm koło Gostyczyna, granitowy głaz narzutowy niedaleko leśniczówki w Napromku, czy okazały cis na dziedzińcu dawnego Zamku Biskupów Chełmińskich w Lubawie.

W miejscowości Losy znajduje się jedyne na terenie województwa warmińsko-mazurskiego stanowisko dokumentacyjne, ustanowione w celu ochrony wyrobiska kredy pojeziornej. Na terenie gminy Lubawa znajduje się również jedyny w powiecie Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy Jeziora Zwiniarz, ustanowiony w 2007 r. dla zachowania przyrodniczych i krajobrazowych terenów otwartych otaczających jezioro.

na podst. materiałów Starostwa Iławskiego przygotowanych przez Mateusza Szauera